Hoe vind ik de oorzaak van mijn angsten?

Angst is nuttig, angst heb je nodig. Hoe vreemd het misschien ook mag lijken, zonder angst kan je niet goed functioneren. Angst stelt je in staat om snel te kunnen reageren op een (mogelijk) bedreigende situatie.

Angst is dus een reactie op iets dat je bang maakt, hetgeen zal leiden tot vermijdingsgedrag of hevige emoties bij confrontatie. Angst is een natuurlijk mechanisme, dat ons in de oertijd hielp te overleven. In tegenstelling tot andere psychologische mechanismen, is angst dus daadwerkelijk vanaf de geboorte ingeprent.

Een angstig gevoel ontstaat in gevaarlijke situaties. In de loop van de jaren heb je die situaties leren herkennen. Deze situaties hebben angst bij je opgeroepen en je daarmee geholpen om snel en goed op gevaar te reageren. Zo hoort het te zijn, dan heeft angst een beschermende functie. 
Soms neemt angst een ongezonde vorm aan: namelijk als je bang bent terwijl er geen gevaar is, of als je angst zo heftig is dat je doodgewone situaties gaat vermijden. Dit soort angst ontstaat doordat we ons bedreigd voelen in situaties die in wezen niet gevaarlijk zijn, maar die we in onze eigen gedachten gevaarlijk maken.

Angst is een onaangename ervaring. Daarom ligt het voor de hand dat mensen situaties waarin ze angstig zijn, uit de weg gaan. Zolang het gaat om situaties waarin de angst een reële grond heeft, is er weinig aan de hand.

Op het moment echter dat iemand angstig wordt van in principe onschuldige situaties, en deze vervolgens gaat vermijden, kunnen er problemen ontstaan. 
Het belangrijkste probleem hierbij is dat als iemand een onschuldige situatie uit de weg gaat, hij of zij er niet achter komt dat deze situatie in de praktijk daadwerkelijk niet gevaarlijk is. Iemand leert dus niet dat de angstreactie onterecht is. Deze reactie zal daardoor blijven bestaan. Sterker nog: vaak leidt het ertoe dat andere situaties die lijken op de situatie die een angstreactie opriep, ook vermeden zullen gaan worden: de angst breidt zich uit. In sommige situaties kan dat ertoe leiden dat mensen door het toenemende vermijden van situaties in een volledig isolement terechtkomen.

De kenmerken van angst: hartkloppingen, duizeligheid, spierspanning, maag- en darmklachten zweten en benauwdheid, zijn dan ook het best te verklaren vanuit de mogelijkheid tot het ondernemen van actie die het biedt.

Benauwdheid: voor het ondernemen van actie is het noodzakelijk dat het lichaam voldoende zuurstof naar de spieren kan transporteren. Deze zuurstof is nodig voor het verbrandingsproces waarmee de spieren energie leveren. De manier om die zuurstof binnen te krijgen ligt voor de hand: dieper en sneller gaan ademhalen. Deze versnelling van de ademhaling gaat dan vaak gepaard met een gevoel van benauwdheid. 
Doordat men vaak te snel gaat ademen en te veel zuurstof naar binnen krijgt, kan men gaan hyperventileren.

Hartkloppingen: om de zuurstof verder te transporteren is het nodig dat het bloed, waarmee de zuurstof getransporteerd wordt, sneller rondgepompt wordt. De frequentie van de hartslag zal daarom toenemen. Eén van de kenmerken van angst is dan ook de versnelde hartslag of de hartkloppingen die iemand ervaart.

Overige klachten: verder past de bloedsomloop zich ook wat aan. Relatief gezien zal er meer bloed naar de grote lichaamsspieren getransporteerd worden – de armen en de benen – dan naar de andere delen van het lichaam. Vaak ervaren we dat als een gevoel van duizeligheid, omdat er wat minder bloed naar de hersenen gaat; en last van maag en darmen omdat daar ook wat minder bloed naar toe gaat. Ook bereidt het lichaam zich voor op de heftige spieractiviteit die kan gaan komen. Deze spieractiviteit veroorzaakt warmte en om deze warmte af te voeren wordt het koelingsmechanisme van het lichaam ingeschakeld: zweten.

Tenslotte zal ook de spierspanning bij angst toenemen, iets wat we terugzien in trillen of beven. 
Zo kunnen alle kenmerken van angst verklaard worden als een mechanisme dat het lichaam in staat stelt tot het snel ondernemen van actie. 
De stoffen die hierbij een rol spelen, zoals adrenaline, hebben daarna enige tijd nodig om uit het bloed te verdwijnen. 
Daarom duurt het even voordat dit soort reacties weer verdwijnen.

Ongezonde angst kan een grote invloed op je leven uitoefenen. Je zal niet langer de dingen kunnen doen, die je wil doen, of je zal belemmerd worden in je dagelijkse activiteiten. Als je angstig bent, zal je het gevoel hebben dat heel je leven in het teken staat van deze angst. Je wil ervan af geraken en weet dat de angst onrealistisch is, maar toch blijft het als een wolk boven je hoofd hangen. Vormen van angst, die reeds langer aan de gang zijn, zullen ook te maken krijgen met angst voor de angst. Dit wil zeggen dat men angst heeft om de angst-symptomen te ervaren, om met de situatie, die angst uitlokt, in contact te komen. Dit kan op zijn beurt ertoe leiden dat je bijna aan niets anders denkt dan de angst, omdat je de symptomen zo vreselijk vindt. Dit zal echter op zijn beurt tot meer angstsituaties leiden en eventueel de symptomen verergeren.

Zoals je merkt is angst een negatieve, vicieuze cirkel, waar je moeilijk uit geraakt. Het consumeert je volledig en kan een invloed hebben op je geluk, relaties, hobby’s,… Het is moeilijk om deze angst te doorbreken, maar er bestaan mogelijkheden.

Angst geeft mensen vaak het gevoel dat ze de controle verloren hebben, dat ze niets aan de angst kunnen doen. Dit is echter niet correct. Jij kan je angst de baas worden en je geluk hervinden. Er bestaan manieren die jij kan gebruiken om weer de controle over je eigen leven te krijgen.

De workshop inzichten in je angsten zoekt samen met jou de oorzaak van je angsten op en geef je praktische handvatten hoe je ermee om kunt gaan. Het is een nuchtere workshop en geen therapie. Het geeft je inzichten.